Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Taşınmaz Mal Komisyonu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 'AHİM'in verdiği hüküm uyarınca 2005’te, KKTC’de bulunan rumlardan kalan mülklerle ilgili bir iç hukuku oluşturmak amacıyla kuruldu. 1974 sonrası adada oluşan mülkiyet krizinde iç hukuk yolu olarak çözüm üretici konumunda, AHİM kararlarına gidilmemesi yönünde kararlar üretmeye devam ediyor.

TMK, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından onaylanıp Mart 2006'dan bu yana düşük verimli olsa da imkanlar dahilinde hizmet vermeye devam ediyor..

KKTC Taşınmaz Mal Komisyonu Temmuz 1974'ten önce Kıbrıslı Rumlara ait olan KKTC'deki arazi ve / veya mülkle ilgili talep ve tazminat taleplerini ele almak üzere 2005 yılında kurulan rum mülk sahiplerinin AHİM'e gitmeden mülk sorununun çözülmesi için kuruldu.. 

KKTC Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) Başkanı Növber Ferit Veçhi, 13 Eylül itibarıyla Komisyona toplam 7 bin 734 başvuru yapıldığını, bunlardan bin 840 tanesinin sonuçlandığını ve 467 milyon 60 bin 546 sterlin tazminata karar verildiğini açıkladı.

TMK Başkanı Növber Ferit Veçhi, Komisyon’un çalışmalarını anlattı.

TMK’nın KKTC topraklarındaki taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde Rumlar tarafından iddia edilen haklarla ilgili değerlendirme yapan, başvuruları inceleyip mal iadesi, takas veya tazminata ilişkin bağlayıcı kararlar veren bir Komisyon olduğunu anlattı.

Növber Ferit Veçhi “TMK, 1 Mart 2010 tarihli Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Demopoulos ve Diğerleri davasının kararı ile Kıbrıslı Rumlar’ın kuzeyde bırakmış olduğu mallarıyla ilgili mülkiyet taleplerinde etkili iç hukuk yolu olduğu kabul edilmiştir. Bu gelişmeyi takiben mülkiyetle ilgili Türkiye aleyhine olan birçok Kıbrıslı Rum başvurusu AİHM nezdinde reddedilmiş, AİHS 35. Maddesi uyarınca etkin iç hukuk yolu olarak kabul edilmiş olan TMK’ya yönlendirilmiştir.''

'' Demopoulos kararının ardından TMK’nın etkinliğini sorgulama gayesiyle AİHM’e yapılan Meleagrou, Loiziou, Joannou başvurularında TMK’nın etkin olduğu vurgulanmış ve bu başvurular AİHM tarafından kabul edilemez bulunmuştur, 5 bin 894 başvuru devam etmektedir'' 

Komisyona yapılan başvurularla ilgili detayları paylaşan Veçhi, şöyle devam etti: “13 Eylül 2024 itibariyle, Komisyona toplam 7 bin 734 adet başvuru yapılmış ve bunlardan bin 840 tanesi sonuçlandırılmıştır. Komisyon, şu ana kadar başvuranlara 467 milyon 60 bin 546 Sterlin tazminata karar vermiştir. Ayrıca, 15 başvuru için iade, 2 başvuru için takas ve tazminat, bir başvuru için takas, verilmiştir.'' 

'' 10 başvuru da kirasında bulunan malın Rum sahibini bulmak suretiyle TMK vasıtasıyla anlaşıp satın alma şeklinde tamamlanmıştır. Farklı aşamalarda olan 5 bin 894 başvuru devam etmektedir. Bunlardan 3 bin 739 başvuruya görüş dosyalanmış, bu başvurulardan 2 bin 215 başvurunun yürütülebilmesi için başvuranların ek belge ibraz etmeleri beklenmektedir.

Ekim 2021’den bu güne kadar TMK, 432 dosyaya karar vermiştir, TMK başvuruları en erken bir zamanda neticelendirebilmek için paydaşlarıyla birlikte yoğun çaba göstermektedir.”

TMK tüm paydaşlarıyla birlikte çözüm odaklı, aktif, adil, şeffaf ve hızlı bir şekilde çalışmalarını yürüttüğünü kaydeden Veçhi, bugüne kadar TMK’nın aldığı kararların AİHM tarafından kabul görmesinin memnuniyet verici olduğunu vurguladı. Veçhi, “Şöyle ki, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nce güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle AİHM’de başvuruları bulunan 26 Kıbrıslı Rum’un başvuruları TMK’da karara bağlanarak 26 milyon 458 bin 420 Sterlin ödeme yapılmıştır.

Başvuranlardan aldığımız bilgiye göre, Başvuranlar TMK kararının icrasının tamamlandığını AİHM’e bildirerek AİHM’deki başvurularını geri çekmişler.” ifadelerini kullandı.