Dünyadaki bazı havayolları, kural dışı hareketlerde bulunan yolcuları kara listeye alıyor. Bu kişiler bir daha aynı şirketle seyahat edemiyor.

Araştırmalara göre, eğlence sistemleriyle donatılmış konforlu bir uçuş imkânı sunan son teknoloji ürünü uçaklarla seyahat etmek yolcuları mutlu ve huzurlu ediyor. Ancak uçakta ikram edilen yemeklerin lezzeti, eğlence sistemlerinin çeşitliliği ya da sunulan kalite hizmet, havalimanında veya uçakta yaşanan sinir bozucu olaylar, ne yazık ki kaçan keyfinizi yerine getirmeye yetmiyor. Peki, asılsız bomba ihbarı yapanlardan, “Üzerimde silah var, uçağı kaçıracağım” şeklinde şaka yaptığını sananlara, alkol alıp kabin ekibi ve diğer yolcuları rahatsız edenlerden, uçuş emniyetini tehlikeye düşüren hareketleri nedeniyle uçakların geç kalkmasına veya acil iniş yapmasına neden olan ‘kural dışı' yolcuların yaptıkları yanlarına kâr mı kalıyor? Hayır. Elbette ki kalmıyor. Kural dışı hareketlerde bulunan yolcular, yasal işlem uygulanıp para cezasına çarptırılırken, havayolları tarafından da ‘kara listeye' alınıp bir daha aynı şirketle seyahat edemiyor. Türkiye'de Pegasus Havayolları'nın başlattığı kara liste uygulamasının ise kısa süre sonra diğer havayollarında da yaygınlaşacağı ifade ediliyor.

Kara listedekiler uçamıyor

Havayolu şirketleri, uçuş emniyetini tehlikeye düşüren yolcular nedeniyle her yıl milyonlarca dolar maddi kayba uğrarken, büyük prestij kaybı da yaşıyor. Dünya genelinde bazı havayolları, kural dışı yolculara çok ağır müeyyideler uygulayıp kara listeye aldırıyor, Türkiye'de ise bu konuda ilk adım Pegasus Havayolları'ndan geldi. Şirket, uçuş emniyetini tehlikeye atan ve bu konuda hakkında yasal işlem yapılan yolcuları, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'ne bildirip hazırladığı kara listeye dahil ediyor. Listede yer alan yolcular ise acenteden veya diğer satış kanallarından bilet alsalar dahi, şirketin denetlemelerinde tespit edilerek uçuştan men ediliyor. Şirketin çağrı merkezi, kara listede adı bulunan kişileri arayarak uçuşunun iptal edildiğini ve bilet parasının iade edileceğini bildiriyor. THY başta olmak üzere Atlasglobal, Onur ve SunExpress gibi havayolları ise bu konuda ciddi çalışma yürütüyor. Yetkililer, uçuş emniyetini tehlikeye düşüren yolcuların bir daha uçağa alınmaması amacıyla kısa süre sonra kara liste uygulamasına başlayacaklarını ifade ediyor.

20 yıl hapis cezası alan var

Daha çok yoğun alkol tüketen ve bu yüzden saldırgan davranışlar sergileyen ya da propaganda amaçlı uçakta taşkınlık yapan yolcuların neden olduğu olaylar karşısında ICAO, IATA, ECAC ve FAA gibi uluslararası havacılık örgütleri dışında ülkelerin yerel havacılık otoriteleri de kural dışı yolcularla ilgili yeni çözümler arıyor. Airporthaber köşe yazarı Murat Herdem, kural dışı yolcu sorununa karşı yeni düzenlemeler yapıldığını, gerekli talimatların hazırlandığını, uçucu ekiplere ise eğitimler verilmeye başlandığını söylüyor. Kural dışı yolcularla ilgili British, KLM, Aerosvit gibi havayolu şirketlerinin kara liste uyguladığına dikkat çeken Herdem, zaman kaybının yanı sıra maddi kayba da neden olan kural dışı yolculara karşı bazı ülkelerin 10 bin dolar para cezası ve 20 yıl hapis gibi ağır yaptırımlar uyguladığını dile getiriyor.

Uçuşta ‘155 polis imdat' aranmaz

“Uçuş emniyeti yerde başlar.” diyen Herdem'e göre, kural dışı olarak sınıflandırılan yolcuların henüz uçağa binmeden tespit edilmesi ve kesinlikle uçağa alınmaması gerek. Çünkü uçağa alınan ve gökyüzünde taşkınlık yapan yolcularla ilgili ‘155 Polis İmdat'tan yardım istemek de mümkün değil. Bu gibi durumlarda ise sorunlu yolcu, iletişim kurularak sakinleştirilmeye çalışılıyor. Yolcu sorun çıkarmaya devam ediyorsa ve artık yapacak hiçbir şey kalmamışsa bazı şirketler plastik kelepçe kullanarak, bazıları da elektrikli şok tabancası (teaser) ile yolcuyu etkisiz hale getiriyor. 2001'deki 11 Eylül saldırılarından sonra sıfır tavizle uçan ABD'li havayollarında pilotlar gerçek tabanca dahi kullanabiliyor.

Havayolları da listede

Kara liste, tüm uyarılara rağmen ‘uçuş emniyetini tehlikeye düşürecek eksikliklerini düzeltmeyen' havayolu şirketleri için de hazırlanıyor. Avrupa Birliği (AB), denetimler sonrası hazırladığı son kara listesini ise 26 Haziran'da açıkladı. AB'nin kara listesinde 20 ülkeden 231 havayolu şirketi yer aldı. Listenin çoğunluğunu Afrika ülkelerindeki havayolu şirketleri oluşturuyor. Bu havayolu şirketlerinin uçakları da, gerekli koşullara ve güvenli uçuş olanaklarına sahip bulunmadıkları gerekçesiyle AB semalarına giremiyor. Türk şirketleri ise kara listede yer almıyor.

36 ülkeyle anlaştık

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün ev sahipliğinde Antalya'da düzenlenen Havacılık Müzakereleri Etkinliği kapsamında Türkiye, 36 ülkeyle ikili havacılık ulaştırma anlaşması imzaladı. Konferansa katılan diğer Dünya Sivil Havacılık Örgütü üyesi ülkeler arasında 600'e yakın ikili havacılık müzakeresi yapılırken Türkiye, 36 ülkeyle imzaladığı anlaşmayla 25'i aşkın yeni sefer noktası ve 300'ün üzerinde haftalık ilave sefer artışı hakkı elde etti. Yeni sefer hakları ile ekonomiye yaklaşık 600 milyon dolarlık katkı sağlanması bekleniyor.

Valizler kaybolmayacak

Uçuş sonrasında sık sık yaşanan ve en baş ağrıtıcı durumlardan biri olarak görülen ‘kaybolan ya da karışan bagaj' devri Airbus sayesinde tarihe karışacak gibi görünüyor. Yeni uygulama, kaybolan her türlü çanta ve bagajı takip edip, kolayca bulmayı sağlıyor. Avrupa menşeli şirket, Bag2Go adlı projesi ile GPS, RFID ve 2G'yi kullanarak bu büyük sorunu ortadan kaldırıyor. Bu akıllı çanta, iPhone'larla bile bağlantı halinde kalarak kayıp ve karışıklıkların önüne geçiyor, uçuş sonrası bagajınızın aldığı yolu, hangi aşamalardan geçtiğini sizlere tek tek detaylandırabiliyor.