Batman Hasankeyf’te bulunan 650 yıllık Zeynel Bey Türbesi’nin taşınması için yaklaşık 2 yıldır sürdürülen çalışmalar tamamlandı. Taşıma esnasında kullanılan ek düzenekle birlikte toplam 1100 (bin 100) tonluk türbe, hazırlanan özel platforma dün bindirildi.
550 yıllık türbe böyle taşındı
Türbenin Hasankeyf yeni yerleşim alanında bulunan Kültürel Park’a götürülmesi çalışmaları ise bugün 07.30 sularında başladı. Türbe, 150 tekerlekli özel platformla, özel bir yol üzerinden, yaklaşık 4 saatlik çalışmanın ardından yeni yerine taşındı.
TÜRKİYE'DE BİR İLK
Türbenin taşınmasıyla Türkiye’de bir ilke imza atıldı. Yurtta ilk defa bir tarihi eser, bütün olarak taşındı. İlçeye dün ve bugün sabah saatlerinde gelen yüzlerce yerli ve yabancı turist, bu ilke tanıklık ederek, anı ölümsüzleştirmek için bol bol fotoğraf çektirdi. Taşınma işleminin başarıyla tamamlanmasının ardından işlemi gerçekleştiren Türk ve Hollanda firması yetkilileri de birbirlerine sarılarak, sevinçlerini paylaştı.
PAZARTESİ GÜNÜ PLATFORMDAN İNDİRİLECEK
Türbenin, Pazartesi günü platformdan indirileceği ve yapılacak birkaç işlemden sonra ziyaretçilere açılacağı bildirildi.
BAKAN EROĞLU: MUHTEŞEM BİR DUYGU
Orman ve Su İşleri Bakanı Eroğlu ise taşıma işlemi nedeniyle gerçekleştirilen programa Ankara’dan video konferans sistemiyle bağlandı. Programda konuşan Eroğlu, söz konusu taşınma işlemlerinin büyük bir titizlikle yapıldığını belirterek, özel olarak hazırlanmış, uzaktan kumandalı araç ile bin 150 ton ağırlığın taşındığını kaydetti. Ağırlığı taşımak için bir yol yapılmasının gerekli olduğunu anlatan Bakan Eroğlu, "Yol inşaatı da mükemmel bir şekilde yapıldı. Cuma günü gün ışırken taşıma işlemleri başladı. Muhteşem bir duygu, yüreğim kıpır kıpır adeta bu manzara dünyaya bir örnek. İstersek yaparız biz, barajları da yaparız. Kaç ton olursa olsun tarihi eserleri de taşırız" dedi.
'AVRUPA BU BARAJA KARŞIYDI'
Avrupa’nın bu baraja çok karşı çıktığını anımsatan Eroğlu, "Neymiş Hasankeyf sular altında kalacakmış, bir defa Hasankeyf’in tamamı sular altında kalmıyor. Zeynel Bey Türbesi sular altında kalacaktı, taşıyoruz. Bir de orada Artuklu Türklerinin eseri olan Artuklu Köprüsü var. Bu köprüyü tamamen bitirmişler, taşlarını almışlar, gecekondu yapmışlar. Hasankeyf üzerine biz Artuklu Köprüsü’nün benzerini yapacağız. Ayrıca su altında da onu koruyacağız. Bu da tarihe bir kayıt olarak geçecek" diye konuştu.
ZEYNEL BEY TÜRBESİ:
Hasankeyf’te 15’inci yüzyılda inşa edilen türbe Dicle nehrinin kuzey sahilinde yer alıyordu. Kitabesinde türbenin Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey için yaptırıldığı yazılı olan türbenin, Zeynel Mirza Bey’in 1473’te Otlukbeli Savaşı’nda öldüğü dikkate alındığında, bu yıllarda yapıldığı tahmin ediliyor. Mimarı İran asıllı Abdurrahman oğlu Pir Hüseyin olan türbe, bazı kısımları dışında ana özellikleriyle günümüze kadar geldi.
Akkoyunlu Devleti hükümdarı Uzun Hasan ile Osmanlı imparatoru Fatih Sultan Mehmet arasındaki Otlukbeli Savaşı, 11 Ağustos 1473’te Erzincan’ın Tercan ilçesi yakınındaki Otlukbeli’nde gerçekleşti. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu olan Zeynel Bey adına Hasankeyf’te yapılan kümbetin kuzey kapısında bulunan kitabede, anıt mezarın Otlukbeli Savaşı’nda şehit düşen Zeynel Bey için yapıldığı belirtiliyor.
Silindirik bir kaide üzerinde yükselen türbenin gövdebi dıştan daire, içten sekizgen planlıdır. Altında mezar odası bulunan yapının zeminden 4,50 m. yüksekliğe kadar olan kısmı taş, üzeri tuğlayla örülmüştür. Türbenin gövdesine çıkan merdivenleri, mumyalık bölümünün örtüsü ve alt kısımlardaki kaplama taşları dökülmüştür. Kaidenin doğusundan küçük bir kapıyla mezar odasına geçilmektedir. İçindeki kalıntılarla duvardaki yataklardan bu bölümün ahşap kirişlerle desteklenen basık bir tonozla kapatıldığı anlaşılmaktadır. Üst örtüde çok sayıda çömlek ve testi kullanılmıştır.
Zeynel Bey Türbesi plan, mimari ve süslemeleriyle Anadolu’daki türbe ve kümbetler arasında tek örnektir. Akkoyunlu döneminde Anadolu ile İran ve Azerbaycan kültürleri arasındaki yakın alışverişin canlı bir hâtırası olan yapı mimarisiyle Azerbaycan, sırlı tuğla ve mozaik çinili süslemeleriyle İran ve Timurlu, baklava motifli pandantiflere benzeyen kubbe geçişleriyle Celâyirli ve Osmanlı dönemi Irak yapılarını hatırlatmaktadır.