İsrail Başbakanı, Gazze'deki stratejisi nedeniyle savaş kabinesinden istifalarla karşı karşıya. Netanyahu'nun siyasi geleceği radikal sağcıların eline mi bırakılacak?
Netanyahu, kendi çıkarlarını korumak için savaşı uzatmakla suçlanıyor.
Düşmanlarla müttefikleri bir araya getiren İsrail hükümetinin geleceği, en kıdemli iki üyesinin Binyamin Netanyahu'ya sert eleştiriler yöneltip ona ültimatom vermesinin ardından pamuk ipliğine bağlı.
Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırısının şokuyla bir araya gelen benzersiz acil durum koalisyonu, savaş 8. ayına girerken hızla yıpranıyor ve son derece kutuplaştırıcı Başbakan'a yönelik sabır tükeniyor gibi görünüyor.
Netanyahu'ya verilen ültimatoma dair tüm bilinenler
Netanyahu'yla birlikte ülkenin iç savaş kabinesini oluşturan üç bakandan ikisi (muhalefet lideri Benny Gantz ve Savunma Bakanı Yoav Gallant), Başbakan'ın çatışmalar sona erdiğinde Gazze için "ertesi gün" planına benzer herhangi bir şeyi kabul etmedeki isteksizliği üzerine 48 saat içinde eleştiri bombardımanı başlattı.
IDF'nin (İsrail Savunma Kuvvetleri) eski başkanı Gantz, 8 Haziran'a kadar Gazze'nin güvenliği ve yönetimi için sunulan bir önerinin hayata geçirilmemesi halinde Ulusal Birlik Partisi'nin hükümetten çekileceğini açıkladı. Gallant ise çatışma sonrasında bölgede uzun vadeli bir İsrail askeri ya da sivil yönetiminin varlığını kabul etmeyeceği uyarısında bulundu.
Netanyahu, bu iki isim hükümetten ayrılsa da iktidarda kalmaya devam edebilir. Ancak bu, yalnızca Filistinlileri Gazze'den çıkarmak ve gelecekte aynı formülü kullanarak Batı Şeria'ya İsraillileri yerleştirmek isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi kabinedeki radikal sağcıların yardımıyla ayakta kalabileceği anlamına geliyor.
Kabine içindeki etkileşim en hafif tabirle gergin. Kısa süre önce yapılan bir toplantıda Ben-Gvir, Ulusal Birlik milletvekili (Knesset üyesi) Gadi Eisenkot'a (Gantz gibi eski bir IDF başkanı) şöyle bağırmıştı:
Generallerden yeterince şey dinledik.
Bu savaşta bir oğlunu kaybeden Eisenkot, Ben-Gvir'i "asker kaçağı" diye nitelendirerek tartışmaya son vermişti. İsrail'in ulusal güvenlik bakanının geçmişte radikal sağcı terörizme karışması nedeniyle orduda görev yapması yasaklanmış durumda.
Savunma yetkilileri arasında Netanyahu ve sağcıların Hamas'ın yerine bir Filistin yönetiminin geçmesine izin vermemesinden duyulan hoşnutsuzluk, IDF'nin baş sözcüsünün bir basın toplantısında hükümeti savunmak yerine alenen eleştirmesiyle açıkça ortaya çıkmıştı. Tuğamiral Daniel Hagari, alternatif bir Filistin yönetimine izin verilmediği için Hamas'ın İsrail ordusu tarafından temizlendiği varsayılan bölgelerde saldırılar düzenleyip düzenleyemediği sorulduğunda, durumun "şüphesiz" böyle olduğunu kabul ederek şöyle eklemişti:
Bu siyasi kademenin yanıtlaması gereken bir soru.
Gazze'de Hamas tarafından kaçırılan rehinelerin aileleri arasında öfke hakim. Düzenli olarak protesto yürüyüşleri ve sık sık ateşkes çağrıları yapılıyor. Son 36 saat içinde (bu makale, The Independent'ta 19 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanmıştır -çn.) 4 rehinenin cesedinin bulunması, bir barış anlaşmasını kabul etmedeki bariz isteksizliği nedeniyle Netanyahu'ya yönelik öfkeyi daha da körükledi.
Netanyahu artan eleştirilere saldırıya geçerek yanıt verdi. Ofisinden yapılan açıklamada Gantz'ın "modası geçmiş kelimeler" kullandığı belirtildi ve şöyle eklendi:
Kahraman savaşçılarımız Refah'taki Hamas tugaylarını yok etmek için savaşırken Gantz, Hamas'a ültimatom vermek yerine Başbakan'a ültimatom vermeyi tercih ediyor.
Kalan rehineleri kurtarmanın en iyi yolunun Hamas'a karşı tam bir zafer kazanmaktan geçtiğine ısrar etmeyi sürdüren Netanyahu'ya göre, esirlerin serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkumların serbest bırakılmasını öngören, masadaki anlaşma kabul edilemez.
Netanyahu kendi çıkarlarını korumak için savaşı uzatmakla suçlanıyor. Hamas katliamının gerçekleşmesine olanak tanıyan güvenlik zafiyetiyle ilgili kamu soruşturmalarının yanı sıra rüşvet, yolsuzluk ve emniyeti suistimal iddialarıyla ilgili polis soruşturmalarıyla karşı karşıya.
Netanyahu, Refah saldırısını başlatmaması ve ulaştırılan yardım miktarını artırması için yurtdışından (desteği olmadan çatışmayı sürdüremeyeceği ABD de dahil) gelen baskıları savuşturdu. Ve şimdilik içeriden gelen baskılara direndiği izlenimini veriyor.
Büyük hayatta kalma ustası Bibi pes edecek gibi görünmüyor. Netanyahu'nun savaşı devam edecek ve bununla birlikte İsrail toplumu ve siyaseti daha da parçalanacak.
Kim Sengupta